Vitamin D là một nhóm các secosteroid tan được trong chất béo, có chức năng làm tăng cường khả năng hấp thu canxi và phosphat ở đường ruột. Ở người, các hợp chất quan trọng nhất trong nhóm này là vitamin D3 (còn được gọi là cholecalciferol) và vitamin D2 (ergocalciferol).Cholecalciferol và ergocalciferol có thể đưa vào cơ thể qua việc ăn uống và các biện pháp bổ sung.Cơ thể cũng có thể tổng hợp vitamin D (đặc biệt là cholecalciferol) ở da, từ cholesterol, khi da được tiếp xúc đủ với ánh nắng mặt trời (vì thế nó còn được mệnh danh là “vitamin ánh nắng”).
Cholecalciferol (D3) | |
Sử dụng | Bệnh còi xương, loãng xương, chứng thiếu hụt vitamin D |
Mục tiêu sinh học | thụ thể vitamin D |
Vitamin D không phải là một vitamin thiết yếu trong chế độ ăn, bởi vì hầu hết động vật có vú đều có thể tự tổng hợp nó đủ cho cơ thể khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Một chất chỉ được phân loại là vitamin thiết yếu khi nó không thể được cơ thể tổng hợp đủ, mà phải nạp vào thông qua việc ăn uống. Tuy nhiên, cũng như các vitamin khác, người ta đã phát hiện ra sự thiếu hụt vitamin D trong khẩu phần ăn có thể gây ra bệnh, cụ thể là bệnh còi xương (một chứng loãng xương ở trẻ em).Vì thế, ở các nước phát triển, người ta thêm vitamin D vào khẩu phần ăn thiết yếu, chẳng hạn như sữa, để tránh các bệnh do thiếu hụt.
Một nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học Đại học Harvard (Mỹ) cho thấy, những người có nồng độ vitamin D trong máu thấp sẽ tăng gấp đôi nguy cơ tử vong sớm so với những người đủ vitamin này.
Cơ thể tự tổng hợp vitamin D từ ánh nắng mặt trời. Ngoài ra, vitamin D có nhiều trong dầu cá, pho mát, ngũ cốc nguyên hạt, sữa.
Theo đánh giá của 32 nghiên cứu trước đây về nồng độ vitamin D trong máu và tỷ lệ tử vong ở hơn 500.000 người từ 14 quốc gia, các nhà khoa học đã phát hiện, những người có nồng độ vitamin D thấp không chỉ liên quan đến nguy cơ loãng xương mà còn tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư và đái tháo đường.
Vitamin D còn có nhiều trong các loại ngũ cốc nguyên hạt, bắp, khoai tây, chuối, dưa hấu, cam, cà tím, rau xanh,…
Biện pháp tăng cường vitamin D là dành ít nhất 10 phút mỗi ngày tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, bổ sung thực phẩm giàu vitamin D như cá hồi, cá mòi và lòng đỏ trứng gà.
Vitamin D khá đặc biệt so với những loại khác. Ngoài khả năng giúp xương chắc khỏe nhờ điều phối chuyển hóa canxi, vitamin D còn có vai trò mới đối với hệ miễn dịch. Theo đó, Vitamin D đóng vai trò kiểm soát và điều phối gần 1000 gen, có mặt ở khắp các mô và tế bào trong cơ thể. Các nhà khoa học tại Đại học Copenhagen, Đan Mạch cũng khám phá ra rằng, Vitamin D giúp hệ miễn dịch kích hoạt các chức năng phòng vệ của cơ thể bằng cách trang bị “vũ khí” cho các tế bào T- loại tế bào có nhiệm vụ tìm và tiêu diệt các vi khuẩn và virus xâm nhập vào cơ thể, giúp chúng hoạt động hiệu quả hơn. Vì vậy, duy trì và bổ sung đầy đủ Vitamin D sẽ tăng cường sức mạnh cho hệ miễn dịch của cơ thể. Vai trò hỗ trợ miễn dịch của Vitamin D càng được khẳng định qua các nghiên cứu của tạp chí American Journal of Clinical Nutrition cho thấy, những trẻ được bổ sung vitamin D hàng ngày (1.200 IU) thì khả năng nhiễm các loại virus cúm phổ biến giảm 40% so với những đứa trẻ thiếu vitamin D.
Vitamin D có vai trò quan trọng là vậy nhưng theo một vài nghiên cứu gần đây của Viện Dinh dưỡng cho thấy, có đến 50 – 60% trẻ em Việt Nam bị thiếu vitamin D mà chủ yếu là ở trẻ tuổi mẫu giáo, học sinh tiểu học và trung học. Tình trạng thiếu vitamin D này sẽ khiến trẻ phát triển chậm hơn và dễ bị nhiễm một số bệnh khác nhau. Do vậy, các bậc cha mẹ nên bổ sung đầy đủ vitamin D hàng ngày cho trẻ để trẻ khỏe mạnh và phát triển tốt hơn.
Những cách bổ sung vitamin D hiệu quả như:
Tắm nắng: cho trẻ vận động hay chơi một vài trò chơi nào đó dưới ánh nắng mặt trời trong khoảng thời gian từ 6h – 8h sáng (trong 15 – 20 phút).
Bổ sung vitamin D qua chế độ ăn uống hợp lý: thay vì những bữa ăn nhiều chất béo và dầu mỡ thì các bậc cha mẹ nên chọn những loại thực phẩm giàu vitamin D như: trứng, sữa, nấm, một số loại cá hay các loại ngũ cốc khác.
Thêm vào đó, uống sữa bổ sung Vitamin D mỗi ngày giúp trẻ duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh và tăng cường sức đề kháng hơn. Sữa tươi Vinamilk 100% bổ sung Vitamin D cùng một số dưỡng chất khác như Vitamin A, C và Selen là một ví dụ điển hình. Do vậy, việc duy trì đều đặn uống loại sữa bổ sung Vitamin D này trong khẩu phần ăn của trẻ sẽ giúp trẻ tạo nên “tấm lá chắn” vững vàng để khỏe mạnh hơn mỗi ngày.